Review Damien Rice @ Gent Jazz

Damien Rice op Gent Jazz, het doet u misschien ook een wenkbrauw fronsen. Het festival heeft al een tijdje de grenzen van de jazz doorbroken en werpt zich steeds meer op als festival voor de meerwaardezoeker. Mensen die muziek niet verorberen, maar die het tot in het diepste van zichzelf willen laten doordringen om vandaaruit een volledig lichaam in vervoering te brengen. Binnen deze context past Damien Rice dan weer wel, en gelukkig maar. De Ierse bard laat niet al te vaak van zich horen en ook nu heeft hij geen nieuw materiaal uit. Naar verluidt werd hij gevraagd om te spelen op een verjaardagsfeest in Polen en had hij zin in nog wat extra shows. Dankjewel Polen!

Amatorski mocht de avond op gang trekken, wat eigenlijk wel wat jammer is. Ik heb Amatorski nu al enkele malen live gezien en telkens heb ik het gevoel dat deze band een immens potentieel heeft en daarom ook altijd veel hoger op de affiche zou moeten staan. Ook nu merkte je dat veel mensen nog buiten de tent bleven hangen of wel kwamen kijken maar het keuvelen niet konden laten. Dit was trouwens een grote ergernis bij velen, zowel bij Amatorski als bij Tindersticks overstemde het geroezemoes al te vaak het geluid. Enkel de eerste 5 à 10 rijen bleven grotendeels gespaard van het respectloze en storende gebabbel van de mensen. Ook voor een 'zacht' festival hebben de nieuwe geluidsnormen duidelijk een negatief effect, want ook hier stond de muziek te stil om het volledig tot zijn recht te laten komen.

Gelukkig stonden we zelf goed vanvoor om de zweverigheid van Amatorski ten volle te kunnen beleven. Met hun tot in detail gearrangeerde nummers slagen ze erin om je als luisteraar in een andere dimensie te plaatsen. Waar tijd geen vast begrip is, maar van snelheid kan veranderen, waar sprookjes echt zijn en dromerigheid het hoogste goed. De melancholie en weemoed is nooit ver te zoeken, maar desondanks worden we er steeds vrolijk van. Alle geluiden die Amatorski voortbrengt doen er toe, nergens is iets te veel en met minder zou het zo niet zo vol klinken.  En steeds ondersteund door één van de betere Belgische drummers, Christophe Claes, die op een a-typische wijze steeds heel gericht en subtiel net die klank voortbrengt die het geheel weer wat extra geeft. Of het nu gaat om een xylofoongeluid, één of ander effect uit een doos met knopjes of een subtiele gitaarklank, bij Amatorski draait alles rond een perfect uigebalanceerd sound en daar slagen ze met glans in. Alsof Amatorski de belichaming is van onze dromen en onze nachtmerries, bombastisch, verleidelijk, intiem, beangstigend, zalvend en pijnigend, alles zit erin verwerkt. Gelukkig laten ze het altijd mooi eindigen net voor we wakker worden.

Tindersticks heeft dit jaar een nieuwe plaat uitgebracht en pasten met hun melancholische alternatieve poprock goed thuis op de affiche van vanavond. Zanger Stuart Staples, die dankzij zijn snor opvallend veel weg had van een wat aangekomen Freddy Mercury, had er duidelijk zin in. Met zijn lage, nasale baritonstem tilt hij op zijn eentje het niveau van Tindersticks omhoog. Muzikaal ligt de lat vrij hoog en wisselt de muziek tussen meeslepend, licht dansbaar, ingetogen, trippend en soulvol, maar het is pas wanneer Staples zijn mond opendoet dat de magie echt begint te werken. Zijn stem kan soms heel abrupt stoppen, maar vaak ook vibrerend voortklinken waardoor de emoties veel sterker lijken over te komen. Op het einde van de set waanden we ons op een trip met de auto door de lege straten van een Amerikaanse grootstad waarbij de saxofoon ons meesleept door het 'zwarte' gedeelte van de stad. Terwijl de zang en de subtiele geluiden van belletjes ons doen verlangen naar het opkomen van de zon.

Na Tindersticks werd duidelijk voor wie iedereen gekomen was, er kwam meer volk binnen dat er naar buiten ging, in de hoop een goed zicht te hebben op hoofdact Damien Rice. Voor wie het nog niet wist, Rice is alleen op tour, zonder band, zonder franjes, alleen een gitaar en een piano. Zuiverder kan je muziek niet brengen, gevaarlijker misschien ook niet. Rice blijft een zonderling, 2 bejubelde platen uitgebracht, een wereldhit gescoord met '9 crimes' om daarna van de aardkloot te verdwijnen en na 5 jaar plots weer op te duiken. En zo ziet hij er ook uit, wat sjofel gekleed, zijn gekrulde haren als een weelderige bos en een baard die al een tijdje geen mes meer heeft gezien. Net alsof je een Ierse pub zou binnenstappen waar er een local op een klein podium met een akoustische gitaar zijn gehavende levensverhaal vertelt. En zo voelde het ook, geen festivalgevoel, zelfs geen clubgevoel, het gevoel dat Rice voor wat geïnteresseerde cafégangers tussen pot en pint zijn nummers brengt in de omstandigheden die hem het beste passen.

Waar hij zijn songs bracht met intensiteit en doorleefdheid die de krop in onze keel bij elk nummer deed groeien, was hij tussen de songs de gezapigheid en de humor van de tooghangers indachtig. Voor hij 'Amie' inzette bracht hij het verhaal dat tot nummer had geleid met humor en een lach, omdat de traan dan dubbel zo intens zou zijn bij het nummer zelf. Net daarvoor had hij '9 crimes' gebracht aan de piano waarbij we, net zoals in het nummer, de emotionele tweestrijd moesten voeren. Een prachtige versie gebracht met enorm veel kracht, al bleven we Lisa Hannigan toch wat missen.

Hij waagde zich deze keer niet aan het trucje dat hij in Parijs opvoerde, waarbij hij een 100-tal man op het podium vroeg om mee te zingen tijdens 'Volcano'. Toch werden we op hetzelfde effect getrakteerd, hij deelde het publiek op in 3 en liet de gehele zaal in canon het nummer afmaken. Wonderlijk hoe hij 2000 man kon aansturen tot dit prachtig resultaat.

Dat er ook heel wat frustratie in Rice zit, konden we merken in de agressieve versie van 'Woman Like A Man', waarbij de snaren het bijna moesten begeven onder het gebeuk van zijn plectrum. Opnieuw ging het publiek volledig uit zijn dak om daarna met de voeten op de grond geplaatst te worden toen Rice vroeg om alle lichten te doven terwijl hij zijn zet afsloot met 'Cold Water' waar hij Leonard Cohen's 'Hallelujah' aan vast was gebreid. Toen Rice het podium verliet leek de geluidslimiet enorme pieken te beleven. Hij kon dan ook niet anders dan snel terugkomen om problemen met Schauvliege te vermijden. En bissen deed hij, eerst met 'Elephant' en 'Wild and Free', daarna met een versie van 'Cannonbal' die iedereen eindeloos zal meedragen in zijn geheugen. Hij liet opnieuw bijna alle lichten doven, liet zijn versterker afzetten en vroeg het publiek stil te zijn. Om dan puur akoustisch iedereen recht naar de keel te grijpen! Je kon nu echt een speld horen vallen in de nochtans zo goed als bomvolle zaal. Heerlijker kan je een singer/songwriter niet aan het werk zien, alsof hij een huiskamerconcert aan het spelen was.

Na deze zegetocht was het voor Rice het signaal om de fles rode wijn boven te halen en 'Cheers Darlin' in te leiden met een verhaal dat mooi begon. Maar hoe meer wijn er gedronken werd, des te duidelijk werd de keerzijde van de medaille. Deze keer liet hij een MP3-speler het werk doen zodat hij samen met de wijn de doorleefde en intrieste song kon brengen om daarna het publiek muisstil achter te laten. Even toch

Rice kon nu eenmaal niet weerstaan aan de lokroep van het publiek en deed een extra toegift met 'The Blower's Daughter'. Al gaf hij toe dat het nooit makkelijk is om nog een nummer na 'Cheers Darlin' te moeten spelen, daarvoor begint de wijn te goed zijn werk te doen. Desondanks vond hij bij het allerlaatste nummer de definitie van kippenvel opnieuw uit.

Dit moet dan ook één van de beste optredens zijn die ik ooit zag. We hebben dan ook een opgetogen Damien Rice gezien die zijn nummers bracht alsof het geen nummers waren maar zijn levensverhaal dat hij eindelijk vol emotie aan iemand kon kwijtkon. Het was een optreden vol begeestering met enorme emotionele pieken afgewisseld met grappige momenten. Dit was een Rice op het toppunt van zijn kunnen die zich duidelijk enorm goed voelde, alleen op het podium. Hij zei ons dat hij door de recente optredens weer goesting had om een plaat te maken. En als is deze evengoed als zijn vorige, misschien is het dan beter dat we hem live nooit meer terugzien. Zo goed als hij vandaag was zal hij wellicht nooit meer weerkeren, want een nieuwe plaat zal wel een nieuwe tour brengen. Maar dan is het van moeten, minder van willen. Dan is er wellicht een band bij en slaat de gewenning aan de publieksreactie misschien toe of is er verlammende druk.

Neen, dit was het summum, God die éénmalig neerdaalde in Gent. En iedereen die erbij was zal dit koesteren tot in zijn graf.